ΨΥΛΛΟΙ ΣΤΗΝ ΓΑΤΑ

Ο ψύλλος έχει μια αποστολή που τον δικαιώνει σαν παράσιτο. Θέλει να ζει στο τρίχωμα της γάτας, να τρέφεται με το αίμα της και να της μεταδίδει ασθένιες. Και φυσικά ο συγκεκριμένος ψύλλος έχει και όνομα. Λέγεται «Ctenocephalides felis». Πως θα ξέρω αν η γάτα μου έχει ψύλλους; Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι το έντονο ξύσιμο. Τα μικρά γατάκια είναι συνηθισμένο να «φιλοξενούν» μεγάλο αριθμό ψύλλων και να μην ξύνονται. Οι ενήλικες γάτες μπορεί να έχουν πάνω τους ψύλλους και να μην τους βρίσκετε γιατί αιχμαλωτίζονται (από τις μικρές τρίχες στην γλώσσα τους) και καταπίνονται κατά την διάρκεια του αυτοκαθαρισμού τους με το γλείψιμο. Αγγίξτε το χέρι σας στην πλάτη της γάτας και κινήστε το (σαν να χαϊδεύετε) αντίθετα από την κατεύθυνση που φυτρώνουν οι τρίχες. Ψάξτε με αυτόν τον τρόπο το δέρμα της και ελέγξτε αν υπάρχουν σκούρα ζωύφια (ψύλλοι) που κινούνται ή κόκκοι σαν πιπέρι (κόπρανα ψύλλων) Προμηθευτείτε μια ειδική χτένα για τους ψύλλους (πολύ πυκνά δόντια) από σχετικό κατάστημα για κατοικίδια. Τοποθετείστε τη γάτα πάνω σε άσπρο σεντόνι ή χαρτί και χτενίστε την προσεκτικά και με μεγάλη λεπτομέρεια. Πάνω στην χτένα μπορεί να αιχμαλωτιστούν 1-2 ψύλλοι. Στο άσπρο χαρτί ή το σεντόνι μπορεί να πέσουν «κόκκοι πιπεριού». Τοποθετείστε τους σε βρεγμένη άσπρη χαρτοπετσέτα. Αν καθώς διαλύονται δημιουργηθεί κόκκινη κηλίδα (αίμα) σημαίνει ότι είναι κόπρανα ψύλλων. Προβλήματα από ψύλλους Οι γάτες που τρέφουν ψύλλους… στο κόρφο τους δείχνουν ελάχιστα ή καθόλου συμπτώματα. Οι ψύλλοι με την σειρά τους έχουν όλο τον χρόνο στην διάθεσή τους να ξεπληρώσουν την γάτα που τους «φιλοξενεί» με το χειρότερο νόμισμα. Τα νεαρά γατάκια οδηγούνται εύκολα στην αναιμία η οποία καταστρέφει την άμυνα και προδιαθέτει τον οργανισμό τους σε πλήθος μολύνσεων. Το σάλιο ακόμη κι ενός ψύλλου μπορεί να προκαλέσει έντονη φαγούρα (αλλεργία) στις ενήλικες γάτες με αποτέλεσμα αυτοτραυματισμούς και δερματικές νόσους. Το τυχαίο τσίμπημα ψύλλου στην περιοχή των αστραγάλων ευαίσθητων ανθρώπων μπορεί να δημιουργήσει έντονη φαγούρα. Μύκητες όπως τα Δερματόφυτα (απώλεια τριχών κυκλικής μορφής) που μπορούν να μεταδοθούν και στον άνθρωπο μεταδίδονται και με τους ψύλλους. Μπορούν να μεταδώσουν Μυκοπλάσματα (λοιμώδης αναιμία) αλλά και πολλές νόσους που οφείλονται σε μικρόβια. Μπορούν να μεταδώσουν παρασιτώσεις με κυρίαρχη την παρασίτωση του εντέρου από ταινία, όταν η γάτα φαει ψύλλους μολυσμένους κατά την διάρκεια του αυτοκαθαρισμού της. Τι πρέπει να γνωρίζω για τα στάδια ζωής του ψύλλου στο περιβάλλον; Αβγά Ο θηλυκός ψύλλος τρέφεται με αίμα και παράγει πενήντα αβγά την ημέρα. Αβγά και κόπρανα ψύλλων πέφτουν συνεχώς από το τρίχωμα προσβεβλημένων γάτων ειδικά στα σημεία του σπιτιού που συχνάζουν περισσότερο. Μετά από 1-6 ημέρες τα αβγά εκκολάπτονται και βγαίνουν οι λάρβες (σκουληκάκια). Λάρβες Κινούνται προς την γη και μακριά από το φως όσο περισσότερο γίνεται. Η μετακίνησή τους δεν ξεπερνά συνήθως τα 30 εκατοστά του μέτρου από το σημείο που έπεσαν. Αυτός είναι και ο λόγος που χώνονται βαθιά στα χαλιά και σε άλλα μαλακά υφάσματα επιπλώσεων. Δεν αντέχουν την χαμηλή σχετική υγρασία (κάτω του 50%) και την χαμηλή θερμοκρασία (κάτω των 25oC). Δεν υπάρχει πρόβλημα γι αυτές να βρουν φαγητό. Τροφή τους είναι τα κόπρανα του ψύλλου αν δεν έχετε προλάβει να τα αφαιρέσετε με την ηλεκτρική σκούπα. Σε 5-11 μέρες (μπορεί και 20 αν η υγρασία είναι χαμηλή) η λάρβα έχει κατασκευάσει γύρω της ένα ασπριδερό κουκούλι μήκους μισού χιλιοστού και έχει αρχίσει να ωριμάζει μέσα του. Πούπα Είναι το πιο ανθεκτικό στάδιο. Αντέχει στην έλλειψη υγρασίας ή χαμηλής θερμοκρασίας και μετασχηματίζεται από μία έως πολλές εβδομάδες σε ώριμο ψύλλο. Το κουκούλι δεν είναι απαραίτητο στάδιο αλλά παρέχει επιπρόσθετη προστασία γιατί οι λάρβες μπορούν να ωριμάσουν και έξω από αυτό. Παραμένοντες ώριμοι ψύλλοι (στο κουκούλι) Αν η θερμοκρασία είναι χαμηλή (11 oC, 75% σχετική υγρασία) οι ψύλλοι μπορούν να περιμένουν στο κουκούλι τους ακόμη και 150 μέρες. Αν γεννηθούν φθινόπωρο στην φύση μπορούν να περιμένουν στο κουκούλι τους ακόμη και 200 μέρες. Ακόμη και αν έχει ψεκαστεί το περιβάλλον με εντομοκτόνο (αεροζόλ) οι πούπες και οι παραμένοντες ψύλλοι στο κουκούλι τους θα εξακολουθήσουν να εμφανίζονται για χρονικό διάστημα 4-6 εβδομάδων. Ο λόγος είναι ότι το κουκούλι είναι τόσο βαθιά (πχ στα χαλιά) ώστε είναι αδύνατον να φτάσουν εκεί εντομοκτόνα ή «ρυθμιστές ανάπτυξης» των εντόμων. «Ζητείται…γάτα» Ο ψύλλος δεν μπορεί να δει την γάτα αλλά επειδή του αρέσει το πράσινο φως συχνάζει σε μέρη με πλούσια βλάστηση και χορτάρια περιμένοντας το θύμα του. Το σύνθημα για να πηδήξει πάνω της το παίρνει αν κάτι με την σκιά του διακόψει το φως που πέφτει πάνω στον ψύλλο. Εκτός αυτής της ικανότητάς του διαθέτει αισθητήρια όργανα που του επιτρέπουν να ξεχωρίζει μέσα στην ομοιόμορφη θερμοκρασία του περιβάλλοντος αν υπάρχουν πηγές υψηλότερης θερμοκρασίας (ζώα ή άνθρωποι) ώστε να πηδήξει πάνω τους. Οι ώριμοι ψύλλοι αλλάζουν ριζικά συνήθειες και προτιμήσεις και ενώ σαν λάρβες προσπαθούσαν να αποφύγουν το φως και να κρυφτούν όσο βαθύτερα ήταν δυνατόν, τώρα σαν ώριμοι ψύλλοι κινούνται προς τη επιφάνεια και είναι έτοιμοι μόλις εντοπίσουν κάποια γάτα να την κάνουν σπίτι τους. Μπορούν επίσης να επιβιώσουν στο περιβάλλον χωρίς να φάνε γατίσιο αίμα ακόμη και 50 μέρες αν υπάρχει υψηλή σχετική υγρασία και θερμοκρασία. Καταπολέμηση των ψύλλων Αποτελεσματικός έλεγχος γίνεται μόνο αν εξοντωθούν όλοι οι ψύλλοι που παρασιτούν πάνω στην γάτα και στο περιβάλλον της και εμποδιστεί η μόλυνσή της με καινούργιους. Εξόντωση ενηλίκων ψύλλων πάνω στην γάτα. Στην αγορά υπάρχουν άφθονες λύσεις αλλά αυτές που είναι οι περισσότερο αποτελεσματικές αλλά και ακίνδυνες στον άνθρωπο και στις γάτες είναι τα φάρμακα της νέας τεχνολογίας . Οι ουσίες αυτές καταστρέφουν μόνο ασπόνδυλους (χωρίς σπονδυλική στήλη) οργανισμούς. Μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε ακόμη και σε 2 ημερών γατάκι χωρίς κανένα φόβο. ΠΡΟΣΟΧΗ ΠΑΝΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΗ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΕΑΝ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΕΧΕΙ ΕΝΔΕΙΞΗ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΕ ΓΑΤΕΣ ΚΑΘΩΣ ΠΟΛΛΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΓΙΑ ΣΚΥΛΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟΞΙΚΑ!! Μέσα εξόντωσης ψύλλων από τους χώρους του σπιτιού Στείλτε πρώτα την ηλεκτρική σας σκούπα, να …καθαρίσει! Στείλτε το όπλο που θα τους αναγκάσει με τις δονήσεις που προκαλεί να βγουν από τις κρυψώνες τους και να τους εξαφανίσει δια παντός. Θυμηθείτε να βάζετε ηλεκτρική σκούπα καθημερινά, να καθαρίζετε κάθε επιφάνεια που επιτρέπει να εισχωρήσουν μέσα της λάρβες και κόπρανα ψύλλων και μόλις τελειώνετε να πετάτε την σακούλα στα σκουπίδια καλά κλεισμένη. Ρωτήστε καθαριστές χαλιών για το κατάλληλο φάρμακο που μπορεί και διεισδύει αρκετά βαθιά στο χαλί (αλλά και σε μοκέτες με βαθύ πέλος) ώστε να καταστρέφονται οι λάρβες των ψύλλων. Χρησιμοποιήστε σε σπρέι : εντομοκτόνα (για άμεση δράση) αφού βεβαιωθείτε ότι δεν είναι επικίνδυνα για τις γάτες, ότι σκοτώνουν τους ψύλλους σε διάστημα λιγότερο των 48 ωρών, ότι αφήνουν παραμένουσα δράση μετά και ότι υπάρχουν οι οδηγίες του κατασκευαστή για να τις ακολουθήσετε κατά γράμμα. Μην χρησιμοποιείτε εντομοκτόνα κατάλληλα μόνο για σκυλιά, οικιακά εντομοκτόνα για κατσαρίδες-μύγες, δύο «ακίνδυνα» εντομοκτόνα μαζί, σκόνες ή σαμπουάν ή περιλαίμια εναντίον των ψύλλων ή τέλος αρωματικά (νευροτοξικά) έλαια. Χρησιμοποιήστε σε σπρέι : «Αναστολείς ανάπτυξης εντόμων» (πολύ ασφαλή φάρμακα) για να εμποδίσετε μέσα σε μερικές εβδομάδες την ωρίμανση των αώρων μορφών σε ώριμους ψύλλους. Διατήρηση της νίκης κατά των ψύλλων Χρησιμοποιήστε σε τακτικά χρονικά διαστήματα και αν είναι δυνατόν κατά την διάρκεια όλου του χρόνου το φάρμακο που εξοντώνει τους ενηλίκους ψύλλους και πάνω στην γάτα σας και στο περιβάλλον της. Γνωρίζετε πάντα τι φάρμακο χρησιμοποιείτε για την καταπολέμηση των ψύλλων γιατί θα σας ζητηθεί από τον γιατρό σας πριν σας δώσει κάποιο καινούργιο φάρμακο ή πριν χορηγήσει ηρεμιστικό και ναρκώσει την γάτα σας. Ο πιο αρμόδιος να σας συμβουλεύσει για την αποτελεσματική και ασφαλή καταπολέμηση των ψύλλων της γάτας σας είναι ο γιατρός της.iv dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">

Ταξίδι με το κατοικίδιό σας

   

      Σχεδιάζετε να πάρετε το αγαπημένο σας ζωάκι μαζί σας στις διακοπές; Φροντίστε εγκαίρως για τα απαραίτητα πιστοποιητικά και τους εμβολιασμούς προκειμένου να ταξιδέψετε στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, χωρίς απρόοπτα και καθυστερήσεις σε αεροδρόμια, λιμάνια, τελωνεία κλπ.

1. Ηλεκτρονική σήμανση (μικροτσίπ)

     Σύμφωνα με την νομοθεσία της χώρας μας αλλά και της Ε.Ε, οι κατοικίδιοι σκύλοι και γάτες πρέπει να έχουν μικροτσίπ. Το κατοικίδιό σας δε γίνεται δεκτό χωρίς μικροτσίπ σε αεροπλάνα, πλοία, τρένα και λεωφορεία. Οι έλεγχοι είναι αυστηρότεροι στα αεροδρόμια και όταν ο προορισμός είναι στο εξωτερικό.

2. Διαβατήριο ζώων συντροφιάς (pet passport) ή βιβλιάριο εμβολιασμών

     Το διαβατήριο απαιτείται για ταξίδια σε χώρες της Ε.Ε. Γίνεται δεκτό και σε ορισμένες χώρες εκτός Ε.Ε. όπως π.χ. η Ελβετία. Για την έκδοση διαβατηρίου το ζωάκι σας πρέπει να έχει μικροτσίπ.

      Άλλες χώρες εκτός Ε.Ε. απαιτούν άλλα έγγραφα, π.χ. πιστοποιητικό υγείας, γι΄ αυτό καλό είναι να επικοινωνείτε με τις πρεσβείες τους τουλάχιστον ένα μήνα πριν ταξιδέψετε.

     Για ταξίδια εντός Ελλάδος αντί διαβατηρίου μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το βιβλιάριο εμβολιασμών.

3. Αντιλυσσικός εμβολιασμός

      Είναι απαραίτητος για ταξίδια και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Πρέπει να έχει διενεργηθεί είτε την ίδια μέρα με την τοποθέτηση του μικροτσίπ είτε αργότερα. Αυτό σημαίνει ότι αν το κατοικίδιό σας δεν είχε μικροτσίπ όταν εμβολιάστηκε κατά της λύσσας, ο εμβολιασμός πρέπει να επαναληφθεί αφού εμφυτευθεί το μικροτσίπ.

     Αν το κατοικίδιό σας εμβολιάζεται για πρώτη φορά κατά της λύσσας, πρέπει να παρέλθουν 21 ημέρες έως ότου ταξιδέψετε.

     Τα κουτάβια και τα νεαρά γατάκια πρέπει να εμβολιάζονται κατά της λύσσας μετά την ηλικία των 12 εβδομάδων, επομένως δε γίνονται δεκτά σε ταξίδια πριν την ηλικία των 15 εβδομάδων (12 συν 3 εβδ. που πρέπει να παρέλθουν μετά τον πρώτο αντιλυσσικό εμβολιασμό).

4. Κλινική εξέταση και αντιεχινοκοκκική αγωγή

     Ορισμένες χώρες όπως το Η.Β. και η Σουηδία απαιτούν 120 - 48 ώρες πριν το ταξίδι να έχει χορηγηθεί από κτηνίατρο στο ζώο σας αντιεχινοκοκκικό φάρμακο και να έχει γίνει κλινική εξέταση.

     Σε περίπτωση που έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία ή απορία για το ταξίδι με το κατοικίδιό σας, σας συνιστούμε να επικοινωνείται με την πρεσβεία της χώρας προορισμού. Επίσης, αν πρόκειται να ταξιδέψετε αεροπορικώς επικοινωνήστε εγκαίρως και με την αεροπορική εταιρεία για τυχόν ειδικούς περιορισμούς.

Πού μπορώ να κάνω όλα τα παραπάνω;  

     Στο Κτηνιατρείο Ευαγγελία Τσιρπανλή στε Διαβατά Θεσσαλονίκης τοποθετούνται μικροτσίπ, εκδίδονται διαβατήρια ζώων συντροφιάς και πιστοποιητικά υγείας στα ελληνικά και στα αγγλικά, διενεργούνται αντιλυσσικοί εμβολιασμοί και γενικότερα αναλαμβάνονται όλες οι διατυπώσεις που απαιτούν κτηνίατρο προκειμένου το ζωάκι σας να ταξιδέψει χωρίς προβλήματα.

Κλείστε ραντεβού εγκαίρως και... καλό ταξίδι σε εσάς και στο αγαπημένο σας κατοικίδιο!

ΛΥΣΣΑ

Γράφει: Μαρία Πέρρου και Γιώργος Παλαιολόγος*
28/01/2012

Τον τελευταίο καιρό στη βόρεια Ελλάδα και ιδιαίτερα στην περιοχή των Ιωαννίνων, όπως και στην περιοχή που συνορεύει με τα Σκόπια, εμφανίστηκαν κρούσματα λύσσας σε αλεπούδες.
Επειδή είναι μια θανατηφόρα ζωοανθρωπονόσος, στις περιοχές αυτές ξεκίνησαν εμβολιασμοί σε όλα τα σκυλιά της περιοχής, τσομπανόσκυλα και κυνηγόσκυλα ιδιαιτέρως. Είναι μια ασθένεια από την οποία είμαστε απαλλαγμένοι στο νησί μας, ωστόσο θέλουμε να επιστήσουμε την προσοχή των τελωνειακών, ώστε να ελέγχεται το κατά πόσο σκυλιά και γάτες που φτάνουν στη Λέσβο είναι εμβολιασμένα για τη λύσσα, αλλά και την προσοχή των κυνηγών, ειδικά αυτών που ταξιδεύουν στη βόρειο Ελλάδα με τα σκυλιά τους, να τα έχουν εμβολιάσει με αντιλυσσικό εμβόλιο.
Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία για τη λύσσα:
Παθογένεια
Η μόλυνση του σκύλου από τον ιό της λύσσας γίνεται από λύσεις συνεχείας του δέρματος, που προκαλούνται από δαγκώματα άλλων λυσσασμένων ζώων. Φτάνει στο κεντρικό νευρικό σύστημα και προκαλεί εγκεφαλομυελίτιδα. Με τα νεύρα, ο ιός κατευθύνεται στους σιελογόνους αδένες, από όπου απεκκρίνεται με το σάλιο και μπορεί έτσι να μολύνει άλλο ζώο ή άνθρωπο.
Ευπάθεια των διάφορων ζώων
Όλα τα θερμόαιμα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των πτηνών, είναι ευπαθή στη λύσσα. Οι φυσικοί όμως ξενιστές του ιού ανήκουν στις τάξεις των σαρκοφάγων και των χειροπτέρων (νυκτερίδες). Πάρα πολύ ευπαθή ζώα είναι οι αλεπούδες, τα τσακάλια και οι λύκοι.
Κλινική εικόνα
Η διάρκεια της νόσου στο σκύλο είναι πολύ σύντομη (επτά ημέρες). Η νόσος στην αρχή εκδηλώνεται με ανησυχία, απρόκλητα γαβγίσματα, σιελόρροια, το ζώο γίνεται ευερέθιστο, δαγκώνει ό,τι βρει μπροστά του και παρουσιάζει έντονη επιθετικότητα. Στη συνέχεια έχουμε την εμφάνιση παράλυσης, κατά την οποία το ζώο δεν μπορεί να φάει ούτε να πιεί. Ο θάνατος επέρχεται τελικά από αναπνευστική παράλυση.
Πρόληψη
Γίνονται πολύ αποτελεσματικά εμβολιασμοί στο σκύλο από την ηλικία των τεσσάρων μηνών. Το ζώο θα πρέπει στη συνέχεια να επανεμβολιάζεται μία φορά το χρόνο, για όλη του τη ζωή.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει θεραπεία της νόσου για τα ζώα.
Προσοχή στη λύσσα για τον άνθρωπο.
Η λύσσα είναι πάρα πολύ σοβαρή ζωοανθρωπονόσος. Απαιτείται ευαισθητοποίηση των ιδιοκτητών των μικρών ζώων στη σχολαστική τήρηση των εμβολιακών προγραμμάτων, που περιλαμβάνουν και το εμβόλιο έναντι του ιού της λύσσας.

* Η Μαρία Πέρρου και ο Γιώργος Παλαιολόγος είναι κτηνίατροι του Κτηνιατρικού Κέντρου.

ΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Οι γάτες ως κατοικίδια ζώα γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή, διεκδικώντας την πρωτοκαθεδρία από τους σκύλους. Ο αριθμός των γατών που ζούν σε διαμερίσματα, στις αστικές περιοχές, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά. Πολλοί αστοί τις προτιμούν ως ζώα συντροφιάς επειδή χρειάζονται ελάχιστη φροντίδα, είναι μικρόσωμες και προσαρμόζονται εύκολα στη ζωή μέσα σε διαμέρισμα. Μια γάτα δεν χρειάζεται να βγαίνει βόλτα, ουρεί και κοπρίζει στην ειδική αμμοδόχο χωρίς να έχει προηγουμένως εκπαιδευτεί γι’ αυτό, συνήθως καθαρίζει το τρίχωμά της μόνη της ώστε να μην είναι αναγκαίο να την πλένει ο ιδιοκτήτης της και δεν απαιτεί την παρέα του ανθρώπου όπως ο σκύλος, νιώθοντας άνετα και μόνη της, κάτι ιδιαίτερα βολικό για τον σύγχρονο πολυάσχολο αστό. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και σήμερα υπάρχουν ορισμένες προκαταλήψεις σχετικά με το ζωικό αυτό είδος, οι οποίες κάνουν πολλούς ανθρώπους να διστάζουν να βάλουν μια γάτα στο σπίτι τους. Οι προκαταλήψεις αυτές αφορούν στο φόβο μετάδοσης ασθενειών στον άνθρωπο.

Αναμφισβήτητα υπάρχουν ασθένειες που μπορούν να μεταδοθούν από τη γάτα στον άνθρωπο. Μια υγιής όμως γάτα που εμβολιάζεται και λαμβάνει αντιπαρασιτική αγωγή τακτικά και ζεί μέσα στο σπίτι, είναι απίθανο να μεταδώσει τις ασθένειες αυτές στους ανθρώπους που την περιβάλλουν. Μεγαλύτερος βέβαια κίνδυνος υπάρχει από τις αδέσποτες γάτες. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ένας άνθρωπος με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα πολύ σπάνια θα αρρωστήσει, ακόμα κι αν έρθει σε επαφή με μολυσμένη γάτα. Από τις αδέσποτες γάτες, όχι όμως κι από τις υγιείς οικόσιτες, κινδυνεύουν κυρίως όσοι έχουν ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα δηλαδή τα μικρά παιδιά, οι υπερήλικοι, όσοι πάσχουν από AIDS, όσοι κάνουν χημειοθεραπεία για καρκίνο και όσοι παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα λόγω μεταμόσχευσης οργάνου ή λόγω αυτοάνοσου νοσήματος. Πολλές φορές οι ανοσοκατεσταλμένοι άνθρωποι παροτρύνονται να διώξουν από το σπίτι τα κατοικίδια ζώα. Αυτό, στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν χρειάζεται, αντιθέτως οι έρευνες δείχνουν ότι το ψυχολογικό όφελος από τη συντροφιά των ζώων είναι πολύ σημαντικό για όσους πάσχουν από χρόνιες ανοσοκατασταλτικές ασθένειες.

Ας δούμε όμως με ποιους τρόπους είναι δυνατό να μεταδοθούν ασθένειες από τη γάτα στον άνθρωπο και ποιες από αυτές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από πλευράς δημόσιας υγείας.

ΤΑ ΚΟΠΡΑΝΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ

Στα κόπρανα της γάτας περιέχονται τα αυγά των παρασίτων που είναι ευρύτερα γνωστά ως σκουλήκια του εντέρου. Ο άνθρωπος μολύνεται καταπίνοντας τα αυγά των παρασίτων. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν τα χέρια μας έρχονται σε επαφή με τα κόπρανα της γάτας κατά την απόρριψη της άμμου υγιεινής, όταν χαϊδεύουμε μια γάτα με ρυπαρό τρίχωμα ή όταν αγγίζουμε αντικείμενα που έχουν έρθει σε επαφή με κόπρανα. Αν στη συνέχεια δεν πλύνουμε τα χέρια μας και τα βάλουμε κατά λάθος στο στόμα, είναι πολύ πιθανό να καταπιούμε τα μικροσκοπικά αυγά των παρασίτων. Γι’ αυτό και οι παρασιτώσεις είναι συχνότερες στα μικρά παιδιά. Πρέπει να σημειωθεί ότι χαϊδεύοντας μια γάτα σπάνια κινδυνεύουμε από παρασιτώσεις γιατί οι γάτες καθαρίζουν το τρίχωμά τους συχνά γλείφοντάς το. Τα παράσιτα συνήθως δεν προκαλούν τίποτα σοβαρότερο από ελαφρά διάρροια, σε ανθρώπους όμως με εξασθενημένο οργανισμό μπορεί να γίνουν αιτία κνησμού, σοβαρής διάρροιας, κακής θρέψης, βήχα, εμετού, αναιμίας, ζαλάδας, μειωμένης όρασης.

Ο εχινόκοκκος

Από τα σκουλήκια του εντέρου μεγαλύτερο ενδιαφέρον από πλευράς δημόσιας υγείας παρουσιάζει ο εχινόκοκκος. Εκτός από τη γάτα προσβάλλει και άλλα ζώα όπως το σκύλο. Οι γάτες μολύνονται τρώγοντας ποντίκια με εχινόκοκκο. Στο σκύλο και στη γάτα συνήθως δεν εμφανίζονται προβλήματα υγείας, στον άνθρωπο όμως, μετά την κατάποση των αυγών, ο εχινόκκοκος εισέρχεται στα αιμοφόρα αγγεία και διασπείρεται στο συκώτι και σε άλλα όργανα όπου σχηματίζει κύστεις γεμάτες υγρό. Οι κύστεις αυτές μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή ηπατική δυσλειτουργία κυρίως σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικά αντιεχινοκοκκικά φάρμακα που δίνονται προληπτικά στις γάτες.

Το τοξόπλασμα

Το παράσιτο της γάτας για το οποίο έχει γίνει ο περισσότερος λόγος είναι το τοξόπλασμα˙ κι αυτό επειδή αν μια έγκυος γυναίκα κολλήσει τοξοπλάσμωση, η ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο. Γι’ αυτό, τα παλιότερα χρόνια κυρίως, συμβούλευαν τις εγκύους να διώξουν τις γάτες από το σπίτι. Σήμερα κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει διότι αφενός μεν μια γάτα που ζει αποκλειστικά μέσα στο σπίτι και τρέφεται με μαγειρεμένα φαγητά ή τροφές του εμπορίου, δεν είναι δυνατό να έχει τοξοπλάσμωση, αφετέρου δε ο άνθρωπος δεν κολλάει τοξοπλάσμωση με απλή επαφή με τη γάτα. Για να μολυνθεί ο άνθρωπος πρέπει να καταπιεί αυγά τοξοπλάσματος, κάτι που μπορεί να συμβεί με τους τρόπους που αναφέρθηκαν πιο πάνω.  Πρέπει να σημειωθεί μάλιστα ότι τα αυγά του τοξοπλάσματος γίνονται λοιμογόνα μόνο αφού εκτεθούν στην ατμόσφαιρα για 1-5 ημέρες, αναλόγως των συνθηκών θερμοκρασίας και υγρασίας. Δηλαδή με τα νωπά κόπρανα γάτας δεν μεταδίδεται η τοξοπλάσμωση. Επομένως, δεν υφίσταται κίνδυνος εφ’ όσον τηρούνται οι βασικοί κανόνες υγιεινής και καθαριότητας. Εξάλλου η διασπορά αυγών με τα κόπρανα της μολυσμένης γάτας διαρκεί από λίγες ημέρες έως τρείς εβδομάδες, στη συνέχεια η γάτα παραμένει φορέας του παρασίτου αλλά στα κόπρανά της δεν περιέχονται αυγά ενώ η αναζωπύρωση της νόσου είναι σπάνια.

Από τα άλλα είδη ζώων μπορεί κανείς να μολυνθεί με τοξόπλασμα μόνο καταναλώνοντας το κρέας τους ωμό ή μισοψημένο. Γι΄ αυτό πρέπει να μαγειρεύουμε καλά το κρέας που τρώμε εμείς οι ίδιοι και αυτό που δίνουμε στις γάτες, επίσης δεν πρέπει να αφήνουμε τη γάτα μας να κυνηγάει ποντίκια και άλλα ζώα διότι τρώγοντάς τα ωμά μπορεί να μολυνθεί με τοξόπλασμα.

Στατιστικές μελέτες έχουν δείξει ότι άνθρωποι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα που έχουν γάτες, παθαίνουν τοξοπλάσμωση το ίδιο συχνά με ανθρώπους με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα που δεν έχουν γάτες. Συνεπώς η μόλυνση δεν γίνεται από τις κατοικίδιες γάτες αλλά από την κατανάλωση ωμού ή μισοψημένου κρέατος ή ωμών λαχανικών που δεν πλύθηκαν καλά καθώς επίσης και από μολυσμένο νερό. Τα λαχανικά φέρουν αυγά τοξοπλάσματος λόγω της ρύπανσής τους είτε με κόπρανα γάτας είτε με πτώματα άλλων ειδών ζώων, π.χ. ποντικών. Έτσι  ρυπαίνεται και το νερό.

Τέλος, τα κόπρανα της γάτας εκτός από παράσιτα μπορεί να περιέχουν και βακτήρια, με σημαντικότερο τη σαλμονέλα. Και σ’ αυτή την περίπτωση η μόλυνση του ανθρώπου γίνεται από το στόμα και αρρωσταίνουν κυρίως άτομα με ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα, τα οποία παθαίνουν γαστρεντερίτιδα που μπορεί να συνοδεύεται από εμετό, διάρροια, κοιλιακό πόνο, πυρετό.

ΓΡΑΤΖΟΥΝΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΑΓΚΩΜΑΤΑ

Επειδή τα δόντια και τα νύχια της γάτας είναι λεπτά και μυτερά, προξενούν μικρής έκτασης αλλά βαθιές πληγές που είναι πιο επικίνδυνες για μόλυνση απ’ ότι οι εκτεταμένες αλλά επιφανειακές. Συνήθως προκαλείται πρήξιμο, πόνος, κοκκίνισμα ή και μελανιά που περιορίζονται στο σημείο του τραυματισμού και παρέρχονται με συνήθη καθαρισμό του τραύματος. Πρέπει να ανησυχήσουμε αν μετά από γρατζούνισμα ή δάγκωμα γάτας παρουσιαστεί πονοκέφαλος, πυρετός, επιπεφυκίτιδα, πόνος στους μύες ή στις αρθρώσεις, κάτι που συμβαίνει εξαιρετικά σπάνια. Επικινδυνότερες για μετάδοση βακτηρίων είναι οι γάτες με αποστήματα και αυτές στις οποίες δεν γίνεται προληπτική αγωγή για ψύλλους, τσιμπούρια και ακάρεα διότι με αυτά μεταδίδονται στη γάτα διάφορα μικρόβια.

Με το δάγκωμα επίσης μεταδίδεται η λύσσα, νόσος που εδώ και αρκετά χρόνια έχει εξαφανιστεί από την Ελλάδα αλλά επειδή είναι θανατηφόρος και εξελίσσεται πολύ γρήγορα, η αναφορά σε αυτή επιβάλλεται. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι οι γειτονικές μας χώρες δεν θεωρούνται απαλλαγμένες από τη λύσσα. Στην Τουρκία μάλιστα μέχρι πρόσφατα υπήρχαν θανατηφόρα κρούσματα σε ανθρώπους. Επομένως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την εισαγωγή της νόσου στη χώρα μας. Γι’ αυτό στην Ελλάδα, όπως και σε πολλά άλλα κράτη, ο ετήσιος αντιλυσσικός εμβολιασμός των σκύλων και των γατών είναι υποχρεωτικός από το νόμο. Μια λυσσασμένη γάτα αρχικά εμφανίζει υπερδιέγερση, ευερεθιστότητα, αποπροσανατολισμό, επιθετικότητα ακόμη και έναντι άψυχων αντικειμένων και στη συνέχεια παράλυση των άκρων και δυσκολία στην κατάποση. Λέγεται ότι τα λυσσασμένα ζώα απεχθάνονται το νερό, λανθασμένη εντύπωση που μάλλον έχει δημιουργηθεί λόγω της δυσκολίας κατάποσης του νερού. Τελικά, ο θάνατος επέρχεται σε περίπου μια εβδομάδα μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων και οφείλεται στην παράλυση των αναπνευστικών μυών. Επειδή ο ιός της λύσσας βρίσκεται στο σάλιο έως και δέκα ημέρες πριν το μολυσμένο ζώο εμφανίσει τα σημάδια της ασθένειας, σε περίπτωση δαγκώματος από υγιές αδέσποτο ή ανεμβολίαστο ζώο, αυτό πρέπει να απομονώνεται και να παρακολουθείται επί δέκα ημέρες. Ο άνθρωπος που δαγκώθηκε πρέπει να πλύνει άμεσα το τραύμα με άφθονο νερό και σαπούνι και ίσως κριθεί σκόπιμο να χορηγηθεί αντιλυσσικός ορός και να γίνει αντιλυσσικός εμβολιασμός.

ΟΥΡΑ, ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΑ ΕΚΚΡΙΜΑΤΑ

Οι γάτες που δεν λαμβάνουν τακτικά αντιπαρασιτική αγωγή και έρχονται σε επαφή με μολυσμένα ζώα, κυρίως ποντίκια, ενδέχεται να διασπείρουν μικρόβια με τα ούρα ή με τα υγρά που βγαίνουν από το αιδοίο μετά τη γέννα. Μετά την επαφή με τέτοιες γάτες πρέπει να προσέχουμε να μην αγγίζουμε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα μας, πριν πλύνουμε τα χέρια μας με άφθονο σαπούνι και νερό. Ακόμη, μια γάτα που φτερνίζεται ή βήχει μπορεί να μεταδώσει αναπνευστική νόσο και στον άνθρωπο. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε περίπτωση που κάποιο μέλος της οικογένειας έχει προσβληθεί από στρεπτόκοκκο, ένα μικρόβιο που προξενεί πονόλαιμο και πνευμονία, αν στο σπίτι υπάρχει γάτα. Οι γάτες πολύ σπάνια είναι φορείς αυτού του μικροβίου, μπορεί όμως να το κολλήσουν από τον άνθρωπο και στη συνέχεια να το μεταδώσουν σε άλλους ανθρώπους, χωρίς αυτές οι ίδιες να αρρωστήσουν. Το ίδιο ισχύει και για τους σκύλους. Γι’ αυτό αν στο σπίτι μας έχουμε κρούσματα πονόλαιμου, που θεραπεύεται και επανεμφανίζεται, για πολύ καιρό, τότε πρέπει να ερευνηθεί η αιτία του πονόλαιμου και αν διαπιστωθεί ότι είναι ο στρεπτόκοκκος να απευθυνθούμε στον κτηνίατρο για να γίνει φαρμακευτική αγωγή και στα ζώα του σπιτιού.

ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Οι γάτες πολλές φορές έχουν στο τρίχωμά τους μια κατηγορία μυκήτων που είναι γνωστοί με τις ονομασίες δερματόφυτα, τριχόφυτα ή τριχοφάγος. Οι μύκητες εκδηλώνονται με μεγάλη ποικιλία δερματικών αλλοιώσεων ή απλώς υπάρχουν στο τρίχωμα της γάτας χωρίς να δημιουργούν οποιοδήποτε πρόβλημα. Στην τελευταία περίπτωση, τα δερματόφυτα βρίσκονται, κατά κάποιον τρόπο, σε αναμονή των κατάλληλων συνθηκών για να αναπτυχθούν και όταν βρούν τον οργανισμό της γάτας εξασθενημένο π.χ. από άλλη αρρώστια, γίνονται η αιτία δερματικών προβλημάτων. Η μετάδοση στον άνθρωπο γίνεται με απλή επαφή με την τρίχα της γάτας και μερικές φορές προκαλείται δερματίτιδα η οποία θεραπεύεται με κατάλληλη αγωγή. Αν παρατηρήσετε οτιδήποτε μοιάζει μη φυσιολογικό στο τρίχωμα και στο δέρμα της γάτας σας, απευθυνθείτε στον κτηνίατρο. Επίσης, πλένεται τα χέρια σας μετά από επαφή με αδέσποτες γάτες.

ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΧΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ

Ένα πρόβλημα που προκαλείται από την τρίχα της γάτας σε ορισμένους ανθρώπους, χωρίς όμως οι γάτες να φταίνε γι’ αυτό και χωρίς να υφίσταται κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, είναι οι αλλεργικές αντιδράσεις. Σημαντικός αριθμός ανθρώπων έχει αλλεργία στο τρίχωμα της γάτας που εκδηλώνεται κυρίως με φτέρνισμα, καταρροή και δακρύρροια.  Μέχρι πρότινος οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούσαν να απολαύσουν τη συντροφιά του αξιαγάπητου αιλουροειδούς. Τη λύση στο πρόβλημα αυτό έδωσε η βιοτεχνολογία. Λίγες μέρες πριν γραφτεί το άρθρο αυτό, ανακοινώθηκε στις Η.Π.Α η κυκλοφορία στην αγορά υποαλλεργικών γατών. Με παρεμβάσεις στα γονίδια της γάτας δημιουργήθηκαν ζώα ο οργανισμός των οποίων, δεν παράγει τις ουσίες που προκαλούν αλλεργία. Σύντομα οι υποαλλεργικές γάτες αναμένονται και στην Ευρώπη με μόνο μειονέκτημα την υψηλή τιμή τους.

Καταλήγοντας, η γάτα δεν είναι μόνο ένα πολύ βολικό κατοικίδιο για τους σημερινούς ανθρώπους των πόλεων που κατοικούν κατά κύριο λόγο σε διαμερίσματα πολυκατοικιών, αλλά και απολύτως ασφαλές για τη δημόσια υγεία, εφόσον βέβαια τηρούνται ορισμένοι κανόνες. Συνοπτικά, για να απολαμβάνουμε με ασφάλεια τη συντροφιά της γάτας μας πρέπει:

1. να διατηρούμε το χώρο διαβίωσης της γάτας και τα σκεύη της (ταΐστρα, ποτίστρα, βούρτσα, αμμοδόχος κτλ.) καθαρά.
2. να την εμβολιάζουμε τακτικά σύμφωνα με το εμβολιακό πρόγραμμα που έχει καταρτίσει ο κτηνίατρος.
3. να εφαρμόζουμε τακτικούς αποπαρασιτισμούς σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου.
4. να μην της δίνουμε ωμό κρέας ή ψάρι αλλά να την ταΐζουμε με ειδικές τροφές του εμπορίου ή με μαγειρεμένο φαγητό.
5. να μην την αφήνουμε να κυνηγάει ποντίκια, πουλιά κ.α. ζώα.
6. να τηρούνται βασικοί κανόνες ατομικής υγιεινής και καθαριότητας.

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟΞΟΠΛΑΣΜΩΣΗ

Αν περιμένετε μωρό, ίσως έχετε ακούσει για την τοξοπλάσμωση που προκαλεί σοβαρά προβλήματα κατά την εγκυμοσύνη. Ας δούμε προσεκτικά τι συμβαίνει πριν αποφασίσουμε να διώξουμε τη γάτα από το σπίτι ή την πετάξουμε στον κήπο, επειδή «ωρύεται η πεθερά», κι ας συνηθίζεται! Γιατί οι γάτες θα πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν πηγή χαράς και συντροφιάς για τα αφεντικά τους κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης και ακόλουθα, μετά τη γέννηση ενός παιδιού... 

H προσβολή μιας γυναίκας από τοξοπλάσμωση, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αποβολή ή μια σειρά από δυσμορφίες στη γέννηση, αν μεταφέρει τη μόλυνση στο αγέννητο μωρό της.

Ένας από τους τρόπους να μολυνθεί κανείς είναι μέσω της επαφή με τα μολυσμένα κόπρανα των γατών αλλά, δυστυχώς, μπορείτε να προσβληθείτε από τοξοπλάσμωση ακόμα και αν διώξετε το αγαπημένο σας «γατομωρό». Παρόλο που οι γάτες είναι το μόνο είδος ζώου που αποβάλλει το μολυσμένο τμήμα στα κόπρανά τους, άλλα ζώα μπορούν, επίσης, να διαδώσουν την τοξοπλάσμωση αν φάμε το μολυσμένο κρέας τους χωρίς να έχει μαγειρευτεί σωστά.

Οι γάτες αποκτούν τοξοπλάσμωση ΜΟΝΟ αν φάνε μολυσμένο ωμό κρέας, μολυσμένα πουλιά, ποντίκια ή χώμα. Αισίως, η κατοχή γάτας δεν αυξάνει απαραίτητα το ρίσκο απόκτησης τοξοπλάσμωσης. Μια κατανόηση του κύκλου ζωής του Toxoplasma gondii (T. Gondii) μπορεί να καθησυχάσει τους φόβους προσβολής μέσω της γάτας μας.  

Μετάδοση της Ασθένειας
Το T. Gondii είναι ένας οργανισμός που μπορεί να προσβάλλει όλα τα θηλαστικά, τα οποία αποτελούν τους ενδιάμεσους ξενιστές. Μόλις η γάτα μολυνθεί από τοξοπλάσμωση, ουσιαστικά αποκτά ανοσία και μπορεί μόνο ΣΠΑΝΙΑ να ξαναμολυνθεί. Έτσι, φυσιολογικά, μόνον κατά την πρώτη έκθεση της γάτας στο T. Gondii μπορεί η γάτα να αποβάλλει πιθανά μολυσματικές ωοκύστες (που αναπαράγουν μικροοργανισμούς). Επιπλέον, οι ωοκύστες δεν είναι άμεσα μολυσματικές, καθώς απαιτείται μια περίοδος επώασης μεταξύ μιας και πέντε ημερών.

Οι άνθρωποι μπορούν να αποκτήσουν τοξοπλάσμωση με έναν από τους τρεις τρόπους.

1. Συχνότερα, μέσω της κατανάλωσης μισοψημένου κρέατος, το οποίο περιέχει το T.Gondii μέσα σε κύστες στον ιστό.

2. Λιγότερο συνήθης είναι η απόκτηση μέσω της άμεσης κατάποσης μολυσματικών ωοκυστών.

3. Σε ένα αγέννητο μωρό η μετάδοση της ασθένειας μέσω του πλακούντα μπορεί να συμβεί όταν η μητέρα αποκτά μια κύρια μόλυνση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. 

Πιθανότητα προσβολής
Επειδή είναι δύσκολο οι γάτες να μεταδώσουν την τοξοπλάσμωση απευθείας σε όσους τις φροντίζουν, μια έγκυος γυναίκα είναι γενικά ΑΠΙΘΑΝΟ να προσβληθεί από την ασθένεια από την κατοικίδια γάτα της, για διάφορους λόγους:

• ΜΟΝΟ οι γάτες που τρώνε κύστες ιστού μολύνονται. Μέσα στον πληθυσμό των γατών, αυτό περιορίζεται στις γάτες που ζουν εκτός σπιτιού και κυνηγάνε και τρώνε τρωκτικά, καθώς και σε όσες τρώνε ωμό κρέας.
• ΜΟΝΟΝ αφότου μια γάτα εκτεθεί για πρώτη φορά στο T.Gondii ουσιαστικά αποβάλει ωοκύστες, και αυτό το κάνει ΜΟΝΟ για δυο εβδομάδες. Μια γάτα κυνηγός που ζει εκτός σπιτιού συνήθως εκτίθεται στην ασθένεια ως γατάκι και έτσι είναι λιγότερο πιθανό να μεταδώσει τη μόλυνση καθώς μεγαλώνει σε ηλικία.
• Επειδή οι ωοκύστες γίνονται μολυσματικές ΜΟΝΟ μετά από μια έως πέντε ημέρες η έκθεση στην ασθένεια είναι απίθανη όταν η άμμος της αλλάζεται καθημερινά.
• Εφόσον οι ωοκύστες μεταδίδονται με την κατάποση, για να προσβληθείτε, θα πρέπει να έρθετε σε επαφή με τα μολυσμένα κόπρανα μέσα στο κουτί της άμμου και μετά, χωρίς να πλύνετε τα χέρια σας, να αγγίξετε το στόμα σας ή με άλλον τρόπο να μεταφέρετε τα μολυσμένα συστατικά των κοπράνων στο πεπτικό σας σύστημα.

Μείωση του κινδύνου
Ακόμη κι αν είναι απίθανο να μολυνθείτε από τοξοπλάσμωση από τη γάτα σας, η πρόληψη είναι καλή ιδέα. Αν είστε αφεντικά γατών και περιμένετε μωρό μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο προσβολής από τοξοπλάσμωση:

• Αποφύγετε το μισοψημένο κρέας. Τρώτε το κρέας πάντα καλά ψημένο.
• Πλένετε προσεκτικά όλα τα ωμά λαχανικά.
• Βεβαιωθείτε ότι πλένετε όλες τις επιφάνειες κοπής που μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή με το κρέας προτού τις χρησιμοποιήσετε για να ετοιμάσετε άλλα φαγητά.
• Φοράτε γάντια όταν δουλεύετε στον κήπο ή με χώμα. Αν δε φοράτε γάντια, πρέπει να πλένετε προσεκτικά τα χέρια σας μετά από κάθε επαφή με χώμα.
• Ζητήστε από ένα συγγενή σας, το σύζυγό σας, ένα φίλο ή ένα γείτονα να σας βοηθήσει με τον καθαρισμό του κουτιού της άμμου.
• Αν δεν έχετε βοήθεια για τον καθαρισμό του κουτιού της άμμου, φοράτε λαστιχένια γάντια όταν αλλάζετε την άμμο και μετά πλύνετε προσεκτικά τα χέρια σας.
• Αλλάζετε την άμμο της γάτας σας καθημερινά.

Ανακεφαλαιώνοντας, το να «ξεφορτωθείτε» τη γάτα σας ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ένα απαραίτητο μέτρο προφύλαξης.  Η παρέα της έχει ανυπολόγιστα πλεονεκτήματα, ως προς τη συντροφιά και την αγάπη. Παρόλο που είναι δυνατό οι γάτες να μεταδώσουν την τοξοπλάσμωση, ο κίνδυνος να την «κολλήσετε» από τη δική σας είναι χαμηλός, ιδιαίτερα αν ακολουθείτε πιστά τις ανωτέρω οδηγίες. Έτσι, η γάτα σας μπορεί να παραμείνει, με ασφάλεια, ένα αγαπητό μέλος της οικογένειάς σας και να χαρεί μαζί σας τη νέα άφιξη, το μωρό σας.
 www.interpet.gr